Թուրքմենստան

Հայերը Թուրքմենստանում

Թուրքմենստանի հայ համայնքը ձևավորվել է XIX դարի վերջերին, երբ ձեռնարկվեց Միջինասիական երկաթուղու շինարարությունը։ Հայաստանից և Անդրկովկասի հայաշատ բնակավայրերից Միջին Ասիա տեղափոխվեցին մեծ թվով արհեստավորներ, քարտաշներ, որմնադիրներ, ատաղձագործներ, երկաթագործներ, որոնք աշխատանքի անցան Կրասնավոդսկ (ներկայում` Թուրքմենբաշի)-Տաշքենդ երկաթուղային կամուրջների շինարարության վրա։

Հայերը բնակություն հաստատեցին Կրասնավոդսկ, Աշխաբադ, Թեջեն, Մառի, Չարջոու (ներկայում՝ Թուրքմենաբադ), Կուշկա, Կըզըլ-Արվատ և այլ քաղաքներում։ Այդ քաղաքների մեծ մասում շուտով բացվեցին հայկական եկեղեցիներ (պահպանվել է միայն Թուրքմենբաշի քաղաքի եկեղեցին, որը չի գործում), դպրոցներ, տպարաններ, խանութներ, արհեստանոցներ և այլն:

Գաղթականների հաջորդ ալիքը Թուրքմենստան հասավ 20-րդ դարասկզբի Բաքվի ջարդերի, 1920թ․-ի Շուշիի եղեռնագործության հետևանքով, 3-րդը և 4-րդը՝ համապատասխանաբար 30-ականների և 40-ականների վերջերին, ընդ որում վերջինը` 1948թ․-ի Աշխաբադի կործանիչ երկրաշարժի բերումով, երբ երկրում շինարարների մեծ կարիք կար։ Թուրքմենստան հայերի ներհոսքի վերջին ալիքը եղավ 1988-1990թթ․՝ Ադրբեջանում հայ բնակչության ջարդերի հետևանքով։

Ներկայում, ըստ որոշ գնահատականների, Թուրքմենստանում ապրում է շուրջ 25 հազար հայ, որոնց մեծ մասը բնակվում է մայրաքաղաք Աշխաբադում (մոտ 15 հազար մարդ), շուրջ 5-6-ական հազար` Թուրքմենբաշի և Մառի քաղաքներում, մնացածները` Բալկանաբադ, Թուրքմենաբադ, Թեջեն քաղաքներում:

Երկրի առանձնահատկություններով պայմանավորված՝ ներկայում Թուրքմենստանում հայկական համայնքային կառույցներ չեն գործում։

1997թ․-ից ՀՀ դեսպանությանն առընթեր գործում է հայկական կիրակնօրյա դպրոցը, որտեղ հայոց լեզու և գրականություն են ուսանում տասնյակ հայ երեխաներ:

ՀՀ ԱԳՆ
պաշտոնական կայք

Երկքաղաքացիություն

Էլեկտրոնային վիզա

Արտոնագրի ձևեր